Beschermd wonen
De compensatieregeling beschermd wonen is bedoeld als lokale dekking voor de kosten van de producten beschut wonen, gewoon thuis en overbruggingszorg binnen de vijf regiogemeenten, op basis van de werkelijke kosten op de genoemde producten. Het resterende bedrag uit de centrumgelden van Gouda werd tot en met 2024 vergoed vanuit een vastgesteld budget. Vanaf 2025 wordt het bedrag alleen vergoed op basis van werkelijke kosten en wordt het resterend bedrag niet meer verdeeld over de gemeenten. Dit levert een structureel nadeel op van € 100.000.
Eigen bijdrage Wmo
Inwoners betalen een eigen bijdrage voor de zorg en ondersteuning die zij ontvangen op basis van de WMO. Op dit moment geldt er een WMO-abonnementstarief, waarbij iedereen hetzelfde tarief betaalt. Er lag een wetsvoorstel om per 1 januari 2026 de eigen bijdrage inkomensafhankelijk te maken. In de voorjaarsnota 2024-2028 is daarom vanaf 2026 rekening gehouden met extra inkomsten van € 200.000. De invoering van de inkomensafhankelijke bijdrage is echter uitgesteld naar 2027. Dit levert een nadeel op van € 200.000. Tegelijkertijd was er in de meerjarenraming 2025-2028 ook al rekening gehouden met de invoering van de inkomensafhankelijke bijdrage. Dit levert een extra structureel nadeel op van €200.000. Mogelijk komt er in de meicirculaire 2026 nog compensatie voor het uitstellen van de inkomensafhankelijke bijdrage.
In de algemene uitkering wordt voor het uitstel naar 2027 in 2026 een éénmalige compensatie gegeven.
Bijzondere bijstand
In de begroting 2025 was een budget van € 644.000 opgenomen voor bijzondere bijstand. Dit budget dient te worden verhoogd naar € 732.000. Daarnaast zijn er twee besluiten genomen voor bijzondere bijstand in december 2024.
In de eerste plaats voor medische kosten waarbij is aangegeven dat de financiële consequenties niet bekend zijn. In de tweede plaats voor het onderbrengen van de zwemlessen bij bijzondere bijstand.
Werknemers WSW
WSW-medewerkers uit Reeuwijk zijn bij de gemeentelijke fusie niet overgeplaatst naar Ferm Werk en haar voorgangers. Deze medewerkers werken bij Promen in Gouda. Met Promen is de afspraak gemaakt dat de gemeente het salaris aanvult als de subsidie die Promen ontvangen voor deze medewerkers niet toereikend is. Dit is voor het laatst gebeurd in het eerste kwartaal van 2024. Door verloop (medewerkers gaan met pensioen) en een hogere wsw vergoeding vanuit het rijk is sinds het tweede kwartaal van 2024 de subsidie toereikend. Dit betekent dat voor WSW een voordeel te melden is van 50k structureel.
Rijksbijdrage traject inburgering
Bij de begrotingswijziging 2025 van Ferm Werk is aangegeven dat de uitgaven voor trajectkosten worden verlaagd van € 168.000 naar € 93.000 wat een voordeel oplevert in de bijdrage aan Ferm Werk.
BUIG
De BUIG wordt jaarlijks bijgesteld aan de hand van de ontwikkeling van de uitgaven in het kader van de bijstand. Gemeenten ontvangen een vast deel en een variabel deel. Dat variabel deel is een percentage in de ontwikkeling van de uitgaven in de afgelopen jaren. Dat maakt de BUIG tot een niet te beïnvloeden en lastig te voorspellen inkomstenbron. Op basis van de recente ontwikkeling kan voor 2025 rekening worden gehouden met een voordeel van € 448.000.
Maatwerkvoorzieningen Jeugdhulp en Wmo
In de voorjaarsnota 2024-2028 is de begroting voor het maatwerk Jeugd en WMO aangepast. We zijn hierdoor in 2024 binnen de begroting van het maatwerk gebleven. De kosten van het maatwerk in de Wmo stijgen weliswaar, maar de daling van de kosten van het maatwerk Jeugd gebruiken we om deze stijging van de Wmo kosten te compenseren. Door de ingezette beweging binnen Jeugd – gericht op lichtere ondersteuning, normaliseren en het voorkomen van uithuisplaatsingen – is het volume én de intensiteit van maatwerkvoorzieningen afgenomen. Deze positieve ontwikkeling levert tijdelijk financiële ruimte op.
Die ruimte wordt in 2024 ingezet om de oplopende kosten in de Wmo te dekken, met name op het gebied van hulp bij het huishouden en individuele begeleiding. Daarmee blijft het sociaal domein als geheel op dit moment binnen de begrotingskaders. Het is echter van belang te onderkennen dat deze dekking geen structurele garantie biedt. De druk op het Wmo-budget heeft een structureel karakter, onder meer door demografische ontwikkelingen die zichtbaar zijn in het Wmo-voorspelmodel. Tegelijkertijd is het onzeker of de onderschrijding op de Jeugdhulp structureel kan worden voortgezet, zeker in het licht van bredere maatschappelijke en beleidsmatige ontwikkelingen.
Om deze reden is het noodzakelijk om – naast tijdelijke interne dekking – ook structurele maatregelen te treffen die gericht zijn op het beheersbaar houden van de uitgaven in de Wmo. Dit vraagt beleidsmatige investeringen in preventie, collectieve voorzieningen en een stevigere basisstructuur. De regio gemeenten zijn al enige tijd bezig met het inzetten van een breder collectief aanbod om zo de kosten van maatwerkvoorzieningen in te perken.
Alleen zo kunnen we ook op de langere termijn een houdbaar evenwicht behouden binnen het sociaal domein.
Inhuizen Boris
Afgelopen jaar is het rapport Berenschot verschenen met daarin het advies om het Sociaal Team in eigen dienst te nemen om een betere sturing en grip op de kosten in het sociaal domein te krijgen. De eerste stap is met het overbrengen van de medewerkers van de coöperatie naar de gemeente als werkgever afgerond. Deze verandering is erg snel en efficiënt uitgevoerd binnen de kaders van de begroting 2024. Per 1 januari 2025 is daarmee BORIS ontstaan, de toegang voor ons sociale domein.
Nu volgt fase 2 waarin we als organisatie niet alleen anders ingericht zijn, maar ook anders met elkaar moeten gaan werken. Met anders werken kunnen we ook sturing en grip op het dure individuele maatwerk uitoefenen. Anders met elkaar leren werken kan helaas niet binnen de huidige begroting. Vandaar deze investering in de aansturing van het sociaal team.
De omboeking van het geld dat we eerst aan het Sociaal Team uitgaven en nu aan ons eigen team Boris is als dekking gebruikt. Immers: eerst huurden wij deze mensen in en nu zijn zij in dienst gekomen. De werkzaamheden verschillen niet, de aansturing gaat wel veranderen. Het bedrag van de coöperatie wordt in 2025 deels overgeboekt naar het P-budget. Het andere deel dient ter dekking van de gewenste aansturing. Per saldo is er een (klein) structureel nadeel ontstaan.
Versobering maatwerk Wmo
In 2024 zijn versoberingsmaatregelen vastgesteld op WMO-maatwerk, met de verwachting dat deze vanaf 2025 een financieel voordeel zouden opleveren. De implementatie van de was- en strijkservice als algemene voorziening, die het grootste financieel effect heeft, duurt echter langer dan gepland. De beoogde start van deze versoberingsmaatregel is nu 1 juli 2025. Hierdoor valt het verwachte financiële voordeel voor 2025 lager uit dan begroot. Dit resulteert in € 80.000 extra financiële lasten voor 2025.
Wmo woningaanpassing
De WMO verplicht gemeenten om inwoners die niet zelfredzaam zijn te ondersteunen, zodat zij dagelijks kunnen functioneren en hun woning kunnen gebruiken. Voor een inwoner is een kostbare woningaanpassing goedgekeurd. De uitvoering van de werkzaamheden was aanvankelijk gepland voor 2024 en deze kosten waren als incidentele lasten opgenomen in de voorjaarsnota 2024-2028. Door vertragingen in het proces, kan een groot deel van de werkzaamheden pas in 2025 worden uitgevoerd. Dit heeft tot gevolg dat de meeste kosten voor de woningaanpassing verschuiven naar 2025. Het huidige begrotingsbudget is niet toereikend om dit bedrag op te vangen.
Zeeheldenbuurt
Op dit moment wordt er in de zeeheldenbuurt een aantal dagdelen ruimte gehuurd in het rode kruisgebouw. Dit is niet optimaal. Indien er in 2025 besloten wordt om uit het rode kruisgebouw te gaan en zelf (tijdelijke) voorzieningen in bijvoorbeeld het Rosarium te zetten kost dat € 65.000 euro jaarlijks voor tijdelijke huisvesting. De kosten ad. € 30.000 die we nu aan het Rode Kruisgebouw betalen sparen we dan uit.
Het is de verwachting dat de investering in een eigen Huis van Alles en de verbouwing van het Rosarium pas in 2027 zal gaan plaatsvinden. Een reële schatting voor de verbouwing van het Rosarium inclusief een paar andere knelpunten lopen richting € 1.000.000. Hierbij komt dan nog de bouw van een Huis van Alles dat op dit moment rond de € 300.000 euro geschat wordt. De kapitaallasten van deze investering zijn vanaf 2028 opgenomen.
Uitvoering Hervormingsagenda Jeugd
De Rijksmiddelen die in het kader van de Hervormingsagenda Jeugd zijn ontvangen, zijn in een specifieke reserve gestort. Op basis van de op 25 september 2024 door de raad vastgestelde Hervormingsagenda 2024 – 2026 worden nu voor 2025 en 2026 middelen beschikbaar gesteld. Eveneens op basis van besluit hervormingsagenda 2024-2026 worden deze middelen onttrokken aan de ingestelde reserve.
Algemene uitkering – taakmutaties
De algemene uitkering uit het gemeentefonds is in beginsel vrij besteedbaar. Wel komt het voor dat specifieke taken van het Rijk naar de gemeente worden overgeheveld, de zogenoemde taakmutaties. In de algemene uitkering wordt dan een bijdrage verstrekt om de lasten die met die nieuwe taken gepaard gaan te kunnen betalen. Het gaat hier om taken die oplopen van € 810.000 in 2025 naar € 1.263.000 structureel. De uitkering en de lasten zijn in deze Voorjaarsnota opgenomen, per saldo budgettair neutraal.
Noodopvang
De eerste jaren van de noodopvang zijn de daarmee gepaard gaande lasten en baten incidenteel in de jaarrekening verwerkt. Vorig jaar is ervoor gekozen daar toch een formele invulling aan te geven door het opnemen van ramingen voor lasten en baten die gepaard gaan met de noodopvang. Op dat moment slechts voor de jaren 2024 tot en met 2026. Op basis van de actuele situatie voorzien wij dat deze periode kan worden verlengd tot (voorlopig) 2028. Dat betekent enerzijds dat de eerder opgenomen reservering voor het risico op doorbetaling van de huur kan komen te vervallen. Het gaat hier om een bedrag van € 1.245.000 in de jaren 2025 en 2026.