Voor u ligt de Programmabegroting 2026-2029. Dit document geeft in grote lijnen inzicht aan welke doelstellingen in 2026 wordt gewerkt, hoe we dat gaan doen (welke activiteiten) en welke middelen daarvoor ingezet worden. Voor inzicht in de opbouw van dit document, verwijzen wij u naar de leeswijzer.
Speerpunt gezonde financiële situatie
Bij het aantreden van dit college was het de verwachting dat de schuldenpositie van onze gemeente op zou gaan lopen naar circa € 235 miljoen. Dat was voor de huidige coalitie aanleiding in het coalitieakkoord in te zetten op het terugdringen van deze schuldenpositie.
Het college heeft de afgelopen jaren mooie successen mogen vieren maar ook stevig en blijvend moeten sturen op een houdbare financiële situatie.
De Voorjaarsnota 2025 liet echter weer een sterk oplopende lijn van de schuldpositie zien. Om terug te keren op de ingezette dalende lijn legt het college in deze begroting moeilijke en pijnlijke beslissingen voor aan uw raad. Niet leuk maar wel noodzakelijk. Deze begroting biedt een gezonde basis voor de volgende generaties, een nalatenschap waarop verder gebouwd kan worden.
Verloop van de schuldpositie
Het college heeft met de voorliggende ombuigingen wederom ingezet op de dalende lijn. De ombuigingen zorgen ervoor dat de schuldpositie weer naar de basislijn uit het coalitieakkoord beweegt. De lijn na de ombuigingen loopt naar een schuldpositie van ongeveer € 121 miljoen in 2040.
Met een stippellijn wordt een lijn weergegeven gebaseerd op een prognose. Een ononderbroken lijn is de feitelijke lijn na een genomen raadsbesluit.
In de bijgestelde lijn (paars gestippelde) van het coalitieakkoord zijn de volgende raadsbesluiten voor een totaal van € 11.250.000 voortvloeiend uit het coalitieakkoord opgenomen:
- Groot onderhoud Broekvelderbrug (€ 2.800.000)
- Bijstelling uitvoeringsprogramma leefomgeving (€ 3.750.000)
- Bijstelling in IHP onderwijs (€ 2.400.000)
- Tijdelijke woonlocatie evenemententerrein (€ 1.700.000)
- Kunstgrasveld Broekvelden (€ 600.000)
Traject ombuigingen
De schuldpositie liet na eerder genomen besluitvorming en de effecten uit de voorjaarnota weer een oplopende lijn zien. Het college is na de zomer direct een traject gestart om die schuldpositie weer terug te dringen zonder dat dit leidt tot nieuwe lastenverzwaringen voor de inwoners en bedrijven. In dit traject zijn ombuigingsvoorstellen opgesteld die op te delen zijn in twee delen:
- Inhoudelijke keuzes
- Technische keuzes
1. Inhoudelijke keuzes
Bij het beoordelen van de inhoudelijke keuzes heeft het college gericht gekeken hoe slimme investeringen en koppelmogelijkheden kunnen bijdragen aan een toekomstige kostenreductie. Het college heeft nadrukkelijk getracht geen ombuigingsvoorstellen voor te leggen die beleid stopzetten dan wel een (te) grote impact hebben op de samenleving. In de ombuigingsbijlage zijn twee onderwerpen opgenomen die afwijken ten opzichte van de in de Voorjaarsnota aangenomen amendementen. Het gaat om:
- amendement 3. Verwerking Oekraïne-gelden;
- amendement 4. Gezondheidsnota en preventieplan alcohol.
Het college heeft deze twee onderwerpen kritisch bekeken en meent dat er voldoende argumenten op tafel liggen om hier afwijkend op te adviseren.
2. Technische keuzes
Daarnaast ziet het college ook dat er al meerdere jaren een positief jaarresultaat zichtbaar is. Dat wordt onder andere veroorzaakt door:
- Lagere (incidentele) uitgaven;
- Hogere (incidentele) inkomsten, zoals de decembercirculaire waar er nog extra middelen vanuit het Rijk beschikbaar komen (kasschuif van het Rijk);
- Het doorschuiven van geplande werkzaamheden naar een volgend jaar.
Daarom heeft het college de ramingsmethodiek en de prognoses, waaronder die van de liquiditeitsbehoefte, kritisch geëvalueerd. Voor beide onderdelen zijn voorstellen uitgewerkt, zoals het hanteren van risicovollere ramingen en het structureel meenemen van jaarlijks overblijvende middelen in de liquiditeitsprognose. Het college maakt hierbij wel de kanttekening dat op den duur de zuiverheid gevonden moet worden in realistisch plannen en realistisch ramen. Een proces van realistisch ramen (“Ramen met Lef”) wordt meegenomen in de totstandkoming van de begrotingen vanaf 2027.
Organisatie-ontwikkelplan
Voor het kerstreces 2025 komt het organisatie-ontwikkelplan beschikbaar waarin de basis op orde de rode draad vormt. Eén van de onderwerpen die onderdeel uitmaken van die basis op orde is een gezonde financiële situatie.
Doorontwikkeling van de Planning & Control (P&C)
In 2025 is gestart om zowel het proces als de documenten van de P&C cyclus door te ontwikkelen. In deze begroting ziet u een zichtbare samenhang tussen doelstelling, activiteit en indicator door middel van nummering terug. Hiermee is een eerste stap gezet in de uitvoering van de aanbevelingen vanuit de Rekenkamer.
Inhoudelijke speerpunten
In de Voorjaarsnota 2025-2029 heeft het college in de aanbiedingsbrief een aantal inhoudelijke speerpunten opgesomd. Hier wil het college onverminderd op in blijven zetten. De belangrijkste speerpunten voor 2026 zijn.
Inzet op woningbouw
De afgelopen jaren is het gelukt om op meerdere dossiers de woningbouw te versnellen. Meerdere locaties zijn inmiddels opgeleverd. Het college blijft onverminderd inzetten op de ontwikkeling van woningbouw bij de VV Bodegraven, de Vromade, Weideveld II en de Oude Rijnzone.
Onderwijshuisvesting
In 2026 presenteert het college een nieuw plan voor onderwijshuisvesting aan de raad. Dit plan bevat beleidsvoorstellen welke scholen wanneer aan vervanging toe zijn of duurzaam gerenoveerd kunnen worden. Door de groei van het aantal leerlingen wordt in sommige gevallen ook (semi) tijdelijke onderwijshuisvesting in de afweging meegenomen.
Mobiliteit en kwaliteit van de wegen
Kwetsbare wegen behouden de aandacht en het college blijft inzetten op een betere mobiliteit.
Sport
Ook zet het college in op meer bewegen, met buurtsportcoaches en een up-to-date onderhoudsplan voor het zwembad de Kuil.
Sociaal domein, investeren in kwaliteit van de dienstverlening en het beheersen van de uitgaven
De focus voor het college ligt op de verbetering van de lokale toegankelijkheid. Door in te zetten op betere lokale toegankelijkheid neemt in de basis de duurdere zorg (maatwerk) af. Deze inzet bestaat uit een combinatie van drie activiteiten:
- Inzet en inhuizing van Boris;
- Verhoogde inzet op de basis ondersteuning;
- Verhoogde inzet op preventie.
Duurzaamheid
Actieve inzet op de regionale energiestrategie (RES) en de ontwikkeling van energyhubs.
Arbeidsmigranten, opvang ontheemden Oekraïne en minderjarige vluchtelingen
De geopolitieke situatie in de wereld blijft een aanhoudend punt van zorg. Hierdoor zijn grote groepen mensen in de wereld op de vlucht en op zoek naar een veilige plek. Het college neemt verantwoordelijkheid voor het opvangen van een evenredig deel van migranten en ontheemden. Daarom blijft de gemeente zich inzetten voor de opvang van minderjarige vluchtelingen en van Oekraïners binnen de gemeentegrenzen. Daarnaast vraagt de huisvesting van arbeidsmigranten onze blijvende aandacht.
Regiodeal 'Waarden van het Groene Hart'
Met de Regio Deal Waarden van het Groene Hart investeert het Rijk, door middel van cofinanciering, € 18 miljoen in brede welvaart en leefkwaliteit in onze regio. Door inzet van eigen middelen en deze cofinanciering zet het college onder andere in op projecten zoals de Groene Noordrand en vergroening van kernen.